أهمیة فکرة المنجی الموعود فی اعتقاد أهل السنة

Abstract

وجدنا من خلال التحلیل لآثار ومؤلفات أهل السنة فی طول التاریخ ان اکثر العلماء والمفکرین کانوا قد ارتضوا منهج تعالیم المهدی الموعود، ولکن الفارق والاختلاف الوحید بینهم وبین الإمامیة هو فی نوع النظرة إلی الإمام ومصداقه. ان نظرة أهل السنة نحو الإمامة کانت قد ترکت أثرا وأضفت طابعا عمیقا علی نظرتهم حول الاعتقاد بالمهدی ( فقد کانت نظرتهم غالبا ذا وجهة اجتماعیة. لقد صنف الباحث أهل السنة إلی: المتکلمین وأهل الحدیث، والسلفیة. فاما متکلموا أهل السنة، فقد ارتضوا فکرة المهدی المنجی الموعود کافة، وکذا المعتزلة وهم أکثر الفرق عقلانیة قبلوا أیضا هذه الفکرة، وکذا أهل الحدیث من أهل السنة وهم أقرب کثیرا من فکر الإمامیة، بل ان قسما منهم کانوا قد وافقوهم أیضا حتی فی المصداق أیضا. أما السلفیة الذین هم أصعب تقبلا للأحادیث من غیرهم، فقد اعتقدوا: بأن المهدی من ولد فاطمة( ولم یهتموا بعدم روایة البخاری ومسلم لأحادیث المهدی(. لقد صورت رؤیتهم عدالة المهدی الموعود تصویرا بشریا أرضیا نظرا لإنجازاته التی سیحققها، ومنها تحقیق الرفاه الاجتماعی، فأغلب کبار علماء أهل السنة لا یعتقدوا بمعنویة الإمام(، بل حتی ان البعض منهم یری ان الإمام المهدی یختص بالعالم الإسلامی، وهو لیس شخصیة عالمیة، بخلاف أصحاب الحدیث من الشیعة الذین یرون کغیرهم: ان للامام المهدی( اهدافا وطموحات معنویة وعالمیة فی دولته الکریمة.

با تحلیل آثار و نوشته‌های اهل سنت در طول تاریخ دریافته‌ایم که اکثر علما و اندیشمندان تعالیم مهدی موعود را پذیرفته‌اند، اما تنها تفاوت آن‌ها با امامیه در نوع نگاه امام و وثاقت اوست. دیدگاه اهل سنت نسبت به امامت تأثیری بر دیدگاه آنان نسبت به عقیده مهدی (عجل الله تعالی فرجه الشریف) گذاشته بود (نگاهشان بیشتر جنبه اجتماعی داشت). محقق، اهل سنت را به: متکلمان، اهل حدیث و سلفیان تقسیم کرده است. و اما متکلمان اهل سنت عقیده مهدی موعود منجی را به طور کامل پذیرفتند و معتزله که عاقل ترین فرقه ها هستند نیز این عقیده را پذیرفتند و اهل حدیث در میان اهل سنت نیز که به اندیشه امامیه بسیار نزدیکترند. در واقع، حتی بخشی از آنها در تأیید نیز با آنها موافق بودند. در مورد سلفی ها که پذیرش احادیث دشوارتر از دیگران است، معتقد بودند که مهدی از اولاد فاطمه است (و اهمیتی به این نداشتند که بخاری و مسلم درباره مهدی حدیث نقل نکرده اند). بینش آنان عدالت مهدی موعود را به گونه ای ترسیم می کرد که انسان های روی زمین با توجه به دستاوردهایی که به دست خواهد آورد از جمله تحقق رفاه اجتماعی، اکثر علمای بزرگ اهل سنت اعتقادی به معنویت امام (علیه السلام) ندارند و حتی برخی از آنان معتقدند که امام مهدی خاص جهان اسلام است و او مانند امامان شیعه، شخصیتی جهانی ندارد و مانند سایرین شیعه نیست. مهدی (عج) در مقام بزرگوار خود دارای اهداف و آرزوهای معنوی و جهانی است.