جایگاه امام علی(ع) در نشر علوم دین در مراکز علمی جامعه اسلامی قرن اول

Abstract

ان احدي التوجهات التي يمكن اخذها بعين الاعتبار بشان دور الامام علي(ع) في اشاعه العلم و السنه النبويه هي كيفيه النمو العلمي اساسا في البلاد الاسلاميه خلال القرن الاول و انتقال العلوم الي البلدان و الامصار و الآليه التي تمت بها ذلك؟ من هم الذين كان لهم دور موثر في هذا الانتقال و ما هي صلتهم العلميه بالامام علي(ع)؟ المعروف ان دفع المسلمين نحو الاهتمام الجاد بالعلم و المعرفه (و ليس فقط العلوم الدينيه) و بلوره هذه المسيره في المجتمع الاسلامي الحديث التكوين في هذه المرحله بالبلاد تنسب الي علي(ع). بغيه اثبات هذا الموضوع فقد تم اضافه الي الاجرا ات المباشره لحضرته في الكوفه و اليمن الاهتمام بدور بعض تلامذته المباشرين مثل ابن عباس و ابن مسعود و الحسن البصري في مناطق مثل مكه و البصره و الكوفه و قد اتضح انه كان موسس العلوم في هذه البلدان في القرن الاول الهجري من خلال نشاطاته العلميه.

When studying Imam Ali’s role in spreading science and prophetic tradition, one faces the questions: how has scientific growth been carried out in Islamic countries during the first century and how have religious sciences been transferred to these countries and cities? Who have been those effective in this process and what has been Ali`s part in it and how has it been played? As has been truly claimed, Ali encouraged the Muslims to pay serious attention to science and knowledge (not just the science of religion) and established this process within the newly formed Islamic society of this period. It has been shown that, in addition to his direct activities in Kufa and Yemen, the role of some of his direct students like Ibn Abbas, Ibn Mas’ud, and Hasan Basri in the regions such as Mecca, Basra and Kufa has been noticeable and, therefore, current sciences in these areas in the first century have been due to Imam Ali’s scientific activities.

یکی از رویکردهایی که در مورد نقش امام علی(ع) در انتشار علم و سنت نبوی میتوان درنظر گرفت این است که اساساً رشد علمی در بلاد اسلامی در سده اول چگونه صورت گرفت و انتقال علم به این بلاد و امصار با چه فرایند و مکانیسمی تحقق یافته است؟ چه کسانی در این انتقال علوم موثر بوده‌اند و ایشان در علم خود با علی(ع) چه ارتباطی داشته‌اند؟ ادعا این است که سوق دادن مسلمانان به سمت توجه جدی به علم و دانش (نه فقط علم دین) و شکل‌گیری این روند در جامعه تازه تشکیلیافته اسلامی در این دوره در بلاد به علی(ع) منسوب است. برای اثبات این موضوع علاوه بر اقدامات مستقیم آن حضرت در کوفه و یمن، به نقش برخی شاگردان مستقیم ایشان مانند مانند ابن‌عباس و ابن‌مسعود و حسن بصری در مناطقی مانند مکه و بصره و کوفه توجه و روشن شده که پایه‌گذاری دانش در این سرزمین‌ها در سده اول به‌واسطه فعالیت علمی ایشان بوده است.