آسیب‌ شناسی فرهنگی جامعه اسلامی از دیدگاه امام علی علیه السلام در نهج‌ البلاغه

Abstract

هر تمدنی در مسیر شکل گیری و استمرار ممکن است با آسیب ‌ها و چالش‌ هایی مواجه شود که آن را از مسیر مستقیم منحرف سازد. در این میان، آسیب ‌های فرهنگی و نرم، نقش ویژه ای را در افول تمدن و نابودی آن ایفا می کنند. پژوهش حاضر در صدد است با اتخاذ روش توصیفی- تحلیلی، مؤلفه‌ های آسیب ‌زای فرهنگی جامعه و تمدن اسلامی را از دیدگاه امیرالمؤمنین علیه السلام در نهج‌ البلاغه استخراج نماید تا کوششی جهت شناخت این آسیب ‌ها و پرهیز از آن ها باشد. بررسی ‌ها نشان می دهد بر اساس آموزه‌ های نهج‌ البلاغه، مؤلفه‌ هایی همچون نفوذ فرهنگی، انحراف خواص، فتنه، بدعت، تحّجر و جمودگرایی، قدرت طلبی و غفلت، از عوامل آسیب ‌زایی هستند که سلامت جامعه اسلامی را تهدید می کنند. در نامه 53 نهج‌ البلاغه که عهدنامه امیرالمؤمنین علیه السلام به مالک اشتر است نیز برخی از این مؤلفه ‌ها از جمله آشکار کردن عیوب مردم، پشیمانی از گذشت و شادی بر کیفر، بدگویی از زمامداران گذشته و خلف وعده مورد تأکید قرار گرفته است.