تحلیلی انتقادی حیات امام حسن مجتبی (ع) در کتاب تاریخ دمشق لابن عساکر

Abstract

این رساله به زندگی نامه امام حسن; که یکی از مهمترین شخصیت های مکتب اسلام یعنی سرور جوانان اهل بهشت است در کتاب «تاریخ دمشق» پرداخته است، کتابی که یکی از مهم ترین و بزرگ ترین مراجع و دائره المعارف تاریخی برای اهل سنت به شمار می رود که توسط مؤلف ابن عساکر که یکی از شخصیت های مهم اهل سنت و جماعت در سطح فکری، دینی و اعتقادی می باشد نوشته شده است. رویکرد نویسنده در نقل روایات، انتخاب برخی از اخبار و بررسی آنها در یک مطالعه عینی مبتنی بر تحلیل و نقد و روشن ساختن مشکلاتی که در مورد ترسیم که ابن عساکر از زندگی اجتماعی و اخلاقی و مرحعیت سیاسی امام حسن محتبی; پرداخته است پاسخ می دهد. و چون کسی را نیافتیم که با نقد و تحلیل و تفکیک صحیح از موضوع به این روایات بپردازد، لذا مطالعه ما نخستین پژوهش تحلیلی و انتقادی به شمار می‌رود، و هدف از این پژوهش نیز این است تا اطلاعات را به صورت عینی مورد بررسی قرار داده و با مبتنی بر حقیقت آنچه ابن عساکر برای شخصیت امام حسن; ترسیم کرده به بررسی بگیرد و رویکرد ایشان را نیز به بحث گذارد؛ و روش ما در این پژوهش نیز رویکردی توصیفی و تحلیلی مبتنی بر ارائه و نقد، بر اساس قواعد علمی، در جستجوی صحت روایاتی است که به میراث، تاریخ و سیره امام حسن; پرداخته است. برای همین لازم بود که احادیث و اخبار و هر قسمت را جداگانه غربال کنیم و آنچه را که صحت آن ثابت شده است را بگیریم و آن چه دارایی مفسده است آن را طرح کنیم؛ که بعد از بحث در این تحقیق به نتایجی رسیده ایم که مهمترین آن اثبات صلاحیت امام حسن; برای تصدی ریاست دین و دنیا در تمام سطوح و شئون زندگی است؛ زیرا ایشان توانست با اندیشه سیاسی بصیر خود در شرایط حساس، مکتب اسلام و بازماندگان صالح شیعیان پدرش را حفظ کند و آنچه که به حضرت ایشان نسبت داده شده است از آن مبراست؛ زیرا این اتهامات توسط حکومت های بنی امیه و بنی عباس برای تضعیف شخصیت آن حضرت صورت گرفته است که گویا ایشان ازدواج و طلاق مکرر در مورد زوجات شان داشته است. ایشان در معرض دو نوع زهر قرار گرفت، که ابتدا زهر را در غذای او ریختند و بعد نیز زهر را در میراث روشن فکری او پاشیدند و شرح حال غیر منصفانه برای ایشان ساختند.