پژوهشی در زمینه تاریخ عزاداری امام حسین(ع) با تکیه بر دوره صفوی

نویسنده و پژوهشگر تاریخ معاصر و انقلاب اسلامی در گفت‌وگو با خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، اظهار کرد: «تاریخ و جلوه‌های عزاداری امام حسین(ع) در ایران (با تکیه بر دوره صفویه)» روند تاریخی و شیوه برگزاری مراسم عزاداری در ایران برای امام حسین(ع) را بررسی می‌کند.

حیدری افزود: مستشرقانی که در دوره‌های مختلف به‌ویژه دوره صفویه به ایران سفر کردند در سفرنامه‌هایشان درباره مراسم سوگواری برای امام حسین(ع) و شیوه برگزاری آن‌ها با نگاه متفاوتی به این مساله پرداخته‌اند که می‌تواند منبع مهمی برای تاریخ‌پژوهان درباره مراسم عزداری امام حسین(ع) در دوره صفویه باشد. من نیز برای نگارش این کتاب از این سفرنامه‌ها بهره‌های بسیاری برده‌ام و با دیدگاهی متفاوت به نگارش کتاب پرداخته‌ام.

این نویسنده ادامه داد: مراسم عزاداری در ایران به پیش از اسلام بازمی‌گردد و منبع اصلی اطلاعات درباره سوگواری‌ها، شاهنامه فردوسی است و در بخش‌هایی که مربوط به سوگ ایرج، سیاوش، سهراب و دیگر شخصیت‌های شاهنامه است، سوگواری صورت می‌گرفته که سیر و چگونگی آن‌ها به دوره پس از اسلام نیز انتقال یافته است.

حیدری افزود: شباهت بسیار زیادی که میان عزاداری‌های پس از اسلام با آن‌چه پیش از اسلام انجام می‌شده، افزوده شدن رنگ و بوی محرم و شیعه‌گری است؛ به‌طوری که مراسم سوگ سیاوش شباهت بسیاری با مراسم اباعبدالله دارد. اسنادی که از شهر سُغد به‌دست آمده این هم‌شکلی‌ها را تایید می‌کند.

این پژوهشگر گفت: در دوران آل‌بویه نیز که نخستین حکومت شیعی در ایران شکل گرفت، مراسم عزاداری انجام می‌شد. این مراسم در دوره صفویان که مذهب شیعه را مذهب رسمی ایران اعلام کرد به‌دلیل اهمیت و نقش امام حسین(ع) در اعتقادات شیعیان با شکوه بیشتری برگزار می‌شد.

وی توضیح داد: کتاب از دو بخش تشکیل شده که بخش نخست آن شامل پنج فصل با عنوان‌های «قیام امام حسین(ع) و سیر عزاداری در ایران»، «روی کار آمدن صفویان و گسترش مراسم عزاداری امام حسین(ع)»،‌ «هزینه‌ها و حواشی مراسم عزاداری»، «جلوه‌های عزاداری در عصر صفویه به گزارش سیاحان خارجی» و «جلوه‌های عزاداری امام حسین(ع) در عصر قاجار» است.

حیدری در ادامه گفت: بخش دوم کتاب که مقاله‌های پیوستی است، با عنوان‌های «مذهب و سیادت شیخ صفی‌الدین اردبیلی (نقد و رد نظریات احمد کسروی)»، «صفویان، مذهب تشیع و تسنن» و «ایرانیان در اردوی امام حسین(ع) و سپاه مختار» به اثبات ریشه و علاقه ایرانیان پیش از صفویه به امام حسین(ع) می‌پردازد.

اصغر حیدری، متولد 1345 در تبریز است و دارای مدرک کارشناسی‌ارشد ایرانشناسی است. «خليفه‌گزینی بعد از پيامبر اسلام و 10 مقاله تاريخی»، «آیت‌الله شریعتمداری به‌روایت اسناد» و «حزب خلق مسلمان ایران از ظهور تا سقوط» نیز از کتاب‌های وی به‌شمار می‌رود.

چاپ نخست کتاب «تاریخ و جلوه‌های عزاداری امام حسین(ع) در ایران (با تکیه بر دوره صفویه)» در 284 صفحه، شمارگان دو هزار نسخه و بهای 6 هزار تومان، از سوی موسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران به‌چاپ رسیده است.