صلح امام حسن (ع) در سنجه تمدن اندیشی؛ امنیت و همگرایی اجتماعی

Abstract

چکیده

نقش آفرینی امام حسن(ع)به عنوان یکی از خلفای اسلامی و نیز امام بلامنازع شیعی, از منظرهای گوناگونی قابل تبیین است, بویژه پرچالش ترین اقدام ایشان, یعنی صلح با معاویه که برابر آن, امام خلافت مشروع و قانونی خویش را بناگزیر طی پیمانی به رقیب خود وانهاد. ریشه یابی و ارزیابی این اقدام, از زاویه های علت جویانه, از سوی نویسندگان و محققان زیادی دنبال شد, اما تاکنون با نگاه تمدن اندیشانه به آن نظر نشده است. بی گمان امامان(ع)که در دوره های مختلف به انجام ماموریت می پرداختند, هدف و مقصد یگانه ای داشتند, اما تحقق آن, سازکارهای متناسب با زمان, مکان, مخاطبان و اقتضایات سخت افزاری و نرم افزاری خود را طلب می کرد, از این رو کنش گری های به ظاهر ناهمگنی از خود نشان می دادند. در این میان, امام حسن(ع)گویی زندگی متمایزی داشته اند. ایشان با کناره گیری از خلافت, عملا حاکمیت رقیب را پذیرا شد. این که به راستی چه مساله ای موجب اتخاذ چنین تصمیمی گردیدوعلت غایی نرمش وی چه بود, پرسش کانونی این پژوهش است. مقاله با روش تحلیل محتوا و رویکرد تاریخی, بااین فرضیه پیش می رود که در تصمیم امام, دو اصل تمدنی امنیت وهمگرایی اجتماعی نقش بنیادی داشته است.

Abstract

Imam Hassan (AS), as one of the Islamic caliphs and the Shiite imams, seems to have taken action in the field of political thought. Due to an inevitable process, he abandoned his legitimate and legal caliphate by concluding a peace treaty with his rival, Mu'awiyah. Many scholars have been studied and evaluated this action from the perspective of critique and causal analysis, however, it has not been considered from a civilization perspective so far. The present paper answers the focal question using a historical method and content analysis of the status of Imam's peace in civilization, in other words raises the question that “ What is the status of such a peace treaty in civilization? ” The hypothesis of the paper is that for the Imam's action, two fundamental civilization elements, namely public security and social convergence, played a central role as two strategic goals and that all costs were borne by him for this purpose