بررسی و نقد مدخل‌های «امام حسن(ع) و امام حسین(ع)» در سنت دانشنامه‌نویسی نوین: مطالعه مقایسه‌ای مهم‌ترین دانشنامه‌های انگلیسی و دانشنامه‌های فارسی زبان
ناشر: دانشگاه علامه طباطبائی
چکیده: در قرون متاخر، اسلام‌پژوهان غربی به پژوهش و مطالعات اسلامی روی آورده و در عرصه‌های مختلف علوم پایه و علوم انسانی تحت حمایت و پشتوانه فکری و انگیزه‌های مختلفی چون شرق‌پژوهی؛ به نگارش دانشنامه‌های تخصصی و یا موضوعی در حوزه اسلام‌شناسی پرداخته‌اند. بخش مهمی از این مطالعات، در قالب دانشنامه یا دایره المعارف‌های غربی به رشته تحریر و تدوین در آمده و ارائه شده‌اند. حاصل هر دو جریان، سنّت دایره المعارف نویسی غربی و سوابق دانشنامه نویسی اسلامی، میراث مطالعاتی قابل توجهی در مطالعات اسلامی را فراهم آوردند که بی‌تاثیر در ایجاد فرهنگ دانشنامه‌نویسی در زبان فارسی نیز نبودند. در این پژوهش، ضمن ترجمه متون امام حسن(ع) و امام حسین(ع) در مدخل‌های دائره المعارف‌های انگلیسی زبان مانند ایرانیکا و دائره المعارف دین میرچا الیاده که تا به امروز به فارسی برگردان نشده‌اند و همچنین متون ترجمه شده مدخل‌های دائره المعارف اسلام به مطابقت آنان با دائره المعارف‌های فارسی زبان مانند دائره المعارف بزرگ اسلامی، دانشنامه جهان اسلام و دائره المعارف تشیع می‌پردازیم. این تطبیق با استناد به منابع کتابخانه‌ای، مباحث و اهم موضوعات و با تاکید بر سیره نگاری امامان شیعه و صورت می‌گیرد. از این رهگذر، مسأله اصلی این تحقیق؛ شناخت رویکردهای هر سنت دانشنامه نگاری و جهان شناسی و روش شناسی می‌باشد که هر یک را تبیین خواهیم نمود. هدف این پژوهش با روش توصیفی - تحلیلی و تطبیقی، بررسی مطالب آنها در مورد امام حسن و امام حسین(ع) و یافتن نقاط اشتراک و افتراق آنان در این مورد است. در بحث دانشنامه‌های انگلیسی زبان اگر چه به تاریخ و سیره و شخصیت اهل بیت(ع) به ویژه امام حسن و امام حسین علیهماالسلام پیشرو بوده و مطالب زیادی در این مورد گردآوری نموده‌اند، اما از منابع ضعیف اهل سنت بیشتر بهره برده‌اند و در مواردی رعایت انصاف نشده و در مواردی هم مقایسه‌های نابجا صورت گرفته است. علیرغم اینکه دانشنامه‌های فارسی زبان موضوعی‌تر شده و بیشتر از گذشته به سیره و شخصیت این دو بزرگوار پرداخته‌اند، اما تفاوت‌هایی در نتیجه امر ملاحظه گردیده است. متاسفانه از هر دو گروه دانشنامه‌های فارسی زبان و دانشنامه‌های انگلیسی، ضعف درک تاریخی هر چند با نسبتی متفاوت یا بسیار متفاوت، استنباط می‌شود که می‌بایست ضمن مطالعه و بررسی تغییراتی در زمینه مزبور صورت گیرد.
| contributor author | آزیتا، روح افزا | fa |
| date accessioned | 2025-03-04T09:39:16Z | |
| date available | 2025-03-04T09:39:16Z | |
| identifier uri | http://hdl.handle.net/110/20448 | |
| description abstract | در قرون متاخر، اسلام‌پژوهان غربی به پژوهش و مطالعات اسلامی روی آورده و در عرصه‌های مختلف علوم پایه و علوم انسانی تحت حمایت و پشتوانه فکری و انگیزه‌های مختلفی چون شرق‌پژوهی؛ به نگارش دانشنامه‌های تخصصی و یا موضوعی در حوزه اسلام‌شناسی پرداخته‌اند. بخش مهمی از این مطالعات، در قالب دانشنامه یا دایره المعارف‌های غربی به رشته تحریر و تدوین در آمده و ارائه شده‌اند. حاصل هر دو جریان، سنّت دایره المعارف نویسی غربی و سوابق دانشنامه نویسی اسلامی، میراث مطالعاتی قابل توجهی در مطالعات اسلامی را فراهم آوردند که بی‌تاثیر در ایجاد فرهنگ دانشنامه‌نویسی در زبان فارسی نیز نبودند. در این پژوهش، ضمن ترجمه متون امام حسن(ع) و امام حسین(ع) در مدخل‌های دائره المعارف‌های انگلیسی زبان مانند ایرانیکا و دائره المعارف دین میرچا الیاده که تا به امروز به فارسی برگردان نشده‌اند و همچنین متون ترجمه شده مدخل‌های دائره المعارف اسلام به مطابقت آنان با دائره المعارف‌های فارسی زبان مانند دائره المعارف بزرگ اسلامی، دانشنامه جهان اسلام و دائره المعارف تشیع می‌پردازیم. این تطبیق با استناد به منابع کتابخانه‌ای، مباحث و اهم موضوعات و با تاکید بر سیره نگاری امامان شیعه و صورت می‌گیرد. از این رهگذر، مسأله اصلی این تحقیق؛ شناخت رویکردهای هر سنت دانشنامه نگاری و جهان شناسی و روش شناسی می‌باشد که هر یک را تبیین خواهیم نمود. هدف این پژوهش با روش توصیفی - تحلیلی و تطبیقی، بررسی مطالب آنها در مورد امام حسن و امام حسین(ع) و یافتن نقاط اشتراک و افتراق آنان در این مورد است. در بحث دانشنامه‌های انگلیسی زبان اگر چه به تاریخ و سیره و شخصیت اهل بیت(ع) به ویژه امام حسن و امام حسین علیهماالسلام پیشرو بوده و مطالب زیادی در این مورد گردآوری نموده‌اند، اما از منابع ضعیف اهل سنت بیشتر بهره برده‌اند و در مواردی رعایت انصاف نشده و در مواردی هم مقایسه‌های نابجا صورت گرفته است. علیرغم اینکه دانشنامه‌های فارسی زبان موضوعی‌تر شده و بیشتر از گذشته به سیره و شخصیت این دو بزرگوار پرداخته‌اند، اما تفاوت‌هایی در نتیجه امر ملاحظه گردیده است. متاسفانه از هر دو گروه دانشنامه‌های فارسی زبان و دانشنامه‌های انگلیسی، ضعف درک تاریخی هر چند با نسبتی متفاوت یا بسیار متفاوت، استنباط می‌شود که می‌بایست ضمن مطالعه و بررسی تغییراتی در زمینه مزبور صورت گیرد. | fa |
| language | الفارسية | ar |
| language iso | Persian | en_US |
| language iso | فارسی | fa |
| publisher | دانشگاه علامه طباطبائی | |
| title | بررسی و نقد مدخل‌های «امام حسن(ع) و امام حسین(ع)» در سنت دانشنامه‌نویسی نوین: مطالعه مقایسه‌ای مهم‌ترین دانشنامه‌های انگلیسی و دانشنامه‌های فارسی زبان | fa |
| journal title | شیعه‌شناسی - تاریخ | fa |
| source Database | irandoc | |
| contenttype | فقط بيانات | ar |
| contenttype | Metadata Only | en_US |
| contenttype | فراداده | fa |
| subject keywords | دانشنامه نویسی | fa |
| subject keywords | مدخل امام حسن(ع) | fa |
| subject keywords | مدخل امام حسین(ع) | fa |
| subject keywords | مطالعات اسلامی در غرب | fa |
| year publication | 1401 | |
| source Onlinelink | https://irandoc.ac.ir/ |