سبکشناسی لایة ‌واژگانی دعای ابوحمزة ثمالی

Abstract

Stylistics is a science that deals with speech elements, and pays attention to repeated characteristics of a given text. It consists of a variety of layers and aspects and knowing the word-selection system and type of the text words is one of its layers. The prayer of Abu Hamza al-Tumuli is one of the prayers which is excellent in terms of semantics and structure, as well as its artistic value. This paper aims to investigate the prayer of Abu Hamza al-Tumuli in terms of its word layers through an analytic-descriptive method and to explain the reason behind the selections of some of the words by Imam Sajjad (pbuh). The use of the repetitions as well as synonyms is necessary for a lovely worship, and this prayer is a lovely worship which is full of synonymous sentences and words, especially about the blessing and kindness of God. Most of the words of this prayer are about logical and abstract concepts. The investigation of the meaning of the words and their differences with their synonyms could clarify the reason behind their selections by Imam Sajjad( pbuh). Additionally, it could confirm that the selections and positions of the words are in their best places. The paper analyzes the words whose selections by Imam Sajjad(pbuh) might seem question raising and vague to the readers, but after the analyses of them , the readers get to know that the words are in their best places and functions.

سبکشناسی علمی است که به تحلیل و بررسی عناصر سخن میپردازد و مختصاتی از متن که متکرر باشد، مدّنظر قرار میدهد و از لایه‌ها و جنبه‌های گوناگونی برخوردار است که شناخت نظام واژه‌گزینی و نوع واژه‌های متن یکی از لایه‌های آن است. دعای ابوحمزة ثمالی یکی از دعاهایی است که هم به لحاظ مضمون و محتوا و هم به لحاظ ساختار و ارزش‌های هنری در جایگاه والایی قرار دارد. این نوشتار بر آن است تا به روش توصیفی ـ تحلیلی دعای ابوحمزة ثمالی را در لایة ‌واژگانی بررسی کند و دلیل گزینش برخی واژگان از جانب امام سجاد(ع) را توضیح میدهد. استفاده از تکرار و مترادف‌ها لازمة نجوای عاشقانه با محبوب است و دعا نجوای عاشقانه با محبوب است که در این دعا، جملات و کلمات مترادف، به‌ویژه در باب رحمت و رأفت خداوند زیاد مشاهده میشود و بیشتر واژگان این دعا پیرامون مفاهیم عقلی و انتزاعی است. بررسی معنای واژگان و ذکر تفاوت آن‌ها با واژه‌های مشابه میتواند علّت و دلیل گزینش آن‌ها را از سوی امام(ع) برای ما روشن سازد و به این باور برساند که شکل و موقعیّت واژگان در مناسب‌ترین وضعیّت خود است. در این مقاله، واژه‌هایی بررسی میشودکه ممکن است کاربرد آن از سوی امام، در ابتدا برای خواننده و شنونده سؤال‌برانگیز و مبهم باشد و با بررسی این واژه‌ها و واژه‌های مشابه به این نتیجه میرسد که انتخاب واژة مورد نظر، بهترین صورت کاربرد واژه است.