بازخوانشی از اقتباس های قرآنی در صحیفه سجادیه (مطالعه موردی دعای اول تا هفتم)

Abstract

One of the brilliant features of Sahifah Al-Sajjadiyyah is a link between this book and the holy Quran. The intention of this paper is depicting of familiarity and companionship of Imam Sajjad (AS) with holy Quran and the deep impact of speech of revelation in the first to the seventh prayer of Sahifah Al-Sajjadiyyah on him. This research aims to demonstrate one of interaction types of Shia narration treasures with the Quran through studying of adaptation typology and various functions of these types in the textual context of Sahifah Al-Sajjadiyyah. For this purpose، the literary element has been examined by a descriptive-analytical method. Derived Quranic extractions in the first to seventh prayer of Sahifah Al-Sajjadiyyah include: full، partial، variable، statements and analytical adaptations. The results showed that the most frequent extraction، variable adaptation and the most difficult type in terms of diagnosis، is inferential adaptation and the motivation of using these extractions is for argument، emphasis، interpretation، explanation، tagging، Jerry and matching، and sometimes have combinatory function.

یکی از جلوه های درخشان صحیفه سجادیه پیوند این کتاب شریف با قرآن کریم است. هدف این جستار، به تصویر کشیدن انس و همنشینی امام سجاد(ع) با قرآن کریم و نیز اثرپذیری عمیق آن حضرت(ع) از کلام وحی در دعای اول تا هفتم صحیفه سجادیه است. ضرورت این پژوهش، هویداسازی یکی از انواع تعامل گنجینه حدیثی شیعه با قرآن کریم، از رهگذر بررسی گونه شناسی اقتباس و کارکردهای گوناگون این گونه ها در بافت متنی صحیفه سجادیه می باشد. بدین منظور، با روش توصیفی ـ تحلیلی به بررسی این عنصر ادبی پرداخته شده است. گونه های مقتبس قرآنی در هفت دعای اول صحیفه سجادیه عبارت است از: اقتباس کامل، جزئی، متغیر، اشاره ای و استنباطی. یافته های پژوهش حاکی از آن است که پربسامدترین گونه، اقتباس متغیر و دشوارترین نوع، از حیث تشخیص، اقتباس استنباطی است و انگیزه کاربست این گونه ها برای تعلیل، تاکید، تفسیر و توضیح، تهلیل و تحمید و جری و تطبیق است و گاه کارکرد ترکیبی دارد.