کتاب زید بن وهب جهنی، از کهن‌ترین مصادر نهج البلاغه

Abstract

Zayd b. Wahb al-Juhani (84 A.H.), was a companion of Imam Ali andwas among the first ones who gathered Imamʹs sermons. He composed a book entitled "Imam Aliʹs sermons on the pulpit on Fridays, festivals, and the like." Being considered among the oldest sources of Nahj al-Balagha, that book existed till al-Shaikh al-Tusiʹs time (460 A.H.) referred to by Muslim authors. Like a good number of Islamic written heritage, however, it was destroyed and lost after the fifth Hijri century. That is why recognition of that old work, which is among the first Shiite heritage in hadith, should be considered a notable task. Survey of various dimensions of personality of Zayd b. Wahb al-Juhani as well as bibliographical analysis of his book is among topics dealt with in the present essay.

زید بن وَهْب جُهَنی (84 ه‍‌) یکی از اصحاب امام علی(ع) و از نخستین گردآورندگان خطب حضرت بود که اثری با عنوان «خطب امیرالمومنین علی المنابر فی الجُمَع و الاعیاد و غیرها» تالیف کرد. این کتاب که از کهن ترین مصادر نهج البلاغه نیز به شمار میرود، تا زمان شیخ طوسی (460 ه‍‌) وجود داشت و مورد استفاده نویسندگان اسلامی قرار میگرفت، لکن پس از قرن پنجم هجری همچون بسیاری از میراث مکتوب اسلامی دستخوش حوادث قرار گرفت و از بین رفت. از این‌رو، بازشناسی این اثر کهن که از نخستین مواریث حدیثی شیعه به حساب میآید، از موضوعات در خور توجهی است که این تحقیق عهده‌دار آن است. بررسی ابعاد شخصیتی زید بن وهب و نیز تحلیل کتابشناختی کتاب وی از موضوعاتی است که در این مقاله به بحث گذاشته شده است.