تاثیر امام محمد باقر علیه السلام بر حدیث شیعه

Abstract

حدیث، از دانش های اختصاصی اسلام است که توسط مسلمانان ابداع شد و سامان یافت. نقش ائمه شیعه، به ویژه صادقین، در بالندگی آن، بسیار مهم است. این نوشتار، تلاش های امام باقر را در این حوزه بررسی کرده است که با فعالیت های فرهنگی ایشان، تحولی عظیم در فرهنگ شیعه به وجود آمد؛ شاگردان ائمه و احادیث منقول از ایشان فزونی و فرهنگ پرسشگری و مراجعه به اهل بیت رواج یافت و اصحاب ائمه از نظر علمی و فرهنگی ارتقا یافتند. اقدامات میدانی امام باقر در حوزه حدیث چشمگیر و زمینه ساز جهش عظیم حدیث در دوران امام صادق شد؛ اقداماتی نظیر نشر حدیث پیامبر، عرضه حدیث، ترغیب به حدیث پژوهی، تربیت محدثان زبده ای چون گروه اول اصحاب اجماع، تاثیرگذاری بر محدثان اهل سنت و معرفی غالیان از مهم ترین آنهاست. ایشان با تبیین مسائلی چون حجیت کلام اهل بیت، لزوم دقت در سماع، پرهیز از اعتماد به روات ضعیف و لزوم مراجعه به ثقات، ابداع مشیخه نویسی، تبیین اصول نقد متن حدیث و پرهیز از انکار شتاب زده حدیث، زمینه مساعدی را برای برجای نهادن میراث حدیثی بی نظیر در حوزه های تفسیر، عقاید، فقه، اصول، اخلاق و سیره فراهم ساختند.