The impact of family, Environment and will on the formation of character from Imam Ali,s Perspective

Abstract

Manʹs character is one of the most important subjects in epistemology. Character is the product of manʹs internal factors and actions, and governs the fundamental principles of the inner world. As a result, man has the highest status among the worldly creatures. He is created from soil and has the ability of reasoning. In addition, he is the confection of opposite forces, various mixtures and different feelings which schematize his character. Perfection, reaching levels of character growth and prevention from collapse from these levels are the results of knowing about characterʹs dimensions and factors growing it. One of the most important sources for studying about manʹs character is Imam Aliʹs speeches. He considers manʹs character as a selection of the two parts of reason and lust, which manʹs felicity and affliction is depend on how he uses these parts. From his point of view the factors that can be effective in shaping a character are: family, milieu and freewill. None of these factors is considered as the complete cause of characterʹs growth individually, but all of them together affect the quality of forming the character. The highest influence on character is belongs to family including parents; at the beginning, this is the family that organizes manʹs training scheme. Thus, it has a permanent importance. In addition, there is no way for survival of society, civilization and culture, without family.

یکی از مهم ترین مباحث مطرح شده در حوزه های معرفتی، شناخت شخصیت انسان می باشد. شخصیت، تبلور هماهنگ مجموع عناصر و فعالیت هـای درونی می باشد که مدیریت اصول بنیادین جهان درونی را در دست دارد. به همین علت انسان در میان پدیده های هستی در بالاترین جایگاه قرار دارد، او از خاک آفریده شده و دارای نیروی عقل و معجونی از نیروهای متضاد، اخلاط مختلف و احساسات متفاوت می باشد که شخصیت او را شکل می دهد. تحقق کمال و رسیدن به هر مرتبه از رشد شخصیت و نیز جلوگیری از هرگونه انحطاط و سقوط، در گرو شناخت عوامل رشددهنده آن می باشد. یکی از مهم ترین منابعِ شخصیت شناسی، سخنان گهربار امیرالمومنین علی(ع) می باشد. حضرت شخصیت انسان را متشکل از دو بخش عقل و شهوت می داند که سعادت و شقاوت انسان بستگی به نوع استفاده از این دو بخش دارد. ایشان عوامل موثر در ایجاد شخصیت را سه عامل خانواده (که شامل وراثت و تربیت می باشد)، محیط (محیط همسالان، محیط اجتماعی و محیط جغرافیایی) و اراده معرفی می نمایند. این سه عامل هر کدام به صورت اقتضا بر چگونگی شخصیت فرد تاثیر دارند و هیچ کدام علت تامه ای برای رشد شخصیت محسوب نمی شوند. نخستین و بیشترین تاثیر را خانواده که متشکل از پدر و مادر می باشد بر شخصیت می گذارد؛ ابتدا خانواده به ساماندهی شاکله تربیتی انسان می پردازد. عامل انتقال فرهنگ، تمدن، ادب و سنن است و اهمیت آن همیشگی است و برای دوام و بقای جامعه و تمدن و فرهنگ، راهی جز آن وجود ندارد. این تاثیرات به صورت وراثتی (از طریق ژن ها) و تربیتی (از طریق شکوفا کردن استعداد های بالقوه فرد) اعمال می شوند. مهمترین تاثیر را هم اراده و اختیار خود فرد در تشکیل شخصیت او دارد. زیرا یکی از مهم ترین مولفه های کرامت انسانی آزادی مشروع انسان ها است. منظور از آزادی شخصی نیز همین می باشد که آدمی اراده و اختیار سرنوشت خود را داشته باشد.شناخت این عوامل و میزان تاثیرگذاری هر کدام را می توان نوعی خودشناسی محسوب کرد. این نوع خودشناسی کمک شایانی در جلوگیری از بروز نابسامانی های شخصیتی و اختلالات روانی می کند.