واکاوی تاریخی خاستگاه دانش کلام سیاسی در گفتمان علوی
چکیده: هدف مقاله حاضر از بررسی خاستگاه دانش کلام سیاسی در اسلام آن است که در یک مطالعه تاریخی، زمان پیدایش این دانش را مشخص سازد؛ و با سنجش اعتبار دیدگاه محققان معاصر، به اختلاف نظر بین آنان در این خصوص خاتمه دهد. با توجه به هدف این پژوهش، این نوشتار در ردیف تحقیقات بنیادی قرار می گیرد که در پی پروراندن نظریه ریشه دار بودن دانش کلام سیاسی است. روش مطالعه در این مقاله، استنادیِ تحلیلی و تحلیلیِ استنادی است. ارزش این روش در این است که برای رسیدن به پاسخی منطقی، نخست کوشیده ایم به گزاره های مصادر تاریخی و حدیثی استناد نماییم و سپس از آنها تحلیلی مناسب ارائه کنیم. همان گونه که در بعضی موارد برای اثبات درستی تحلیل های ارائه شده، سعی بر آن نموده ایم که این تحلیل ها را نیز با ارجاع دادن به شواهد تاریخی و حدیثی مستند گردانیم. در عین حال همت بر آن گماشته ایم که به تناسب سخن از تحلیل های اندیشمندان معاصر در این زمینه نیز غفلت نورزیم. بنابراین ابزار جمع آوری اطلاعات از یکسو مصادر و منابع کتابخانه ای و از سوی دیگر مطالعات و مقالات الکترونیکی است. این پژوهش با محوریت پاسخگویی به سه سؤال ذیل سامان یافته است: - دانش کلام سیاسی، در چه دوره ای از تاریخ علم کلام اسلامی و اندیشه سیاسی طرح و پی ریزی شد؟ - این علم، پیرامون کدام مسئله کلامی که در عین حال موضوعیت سیاسی و اجتماعی داشت شکل گرفت؟ - نخستین چهره اسلامی که توفیق پی ریزی دانش کلام سیاسی را یافت کیست؟ یافته های این تحقیق مؤید این فرضیه است که خاستگاه دانش کلام سیاسی به رخداد سقیفه و مسئله جانشینی رسول خدا(ص) باز می گردد؛ و امیرالمؤمنین(ع) نخستین چهره اسلامی است که این دانش را پی ریزی نمود. بنابراین کفه ترازو به نفع آن دسته از محققانی که قائل به ریشه دار بودن کلام سیاسی هستند سنگینی می کند؛ و بر اساس روایات ثبت شده در مصادر، عصر تکوّن و پیدایش کلام سیاسی به زمان وفات حضرت رسول(ص) باز می گردد.
| contributor author | میری، وجیهه | fa |
| contributor author | منتظرالقائم، اصغر | fa |
| date accessioned | 2025-03-15T10:01:23Z | |
| date available | 2025-03-15T10:01:23Z | |
| identifier uri | http://hdl.handle.net/110/22919 | |
| description abstract | هدف مقاله حاضر از بررسی خاستگاه دانش کلام سیاسی در اسلام آن است که در یک مطالعه تاریخی، زمان پیدایش این دانش را مشخص سازد؛ و با سنجش اعتبار دیدگاه محققان معاصر، به اختلاف نظر بین آنان در این خصوص خاتمه دهد. با توجه به هدف این پژوهش، این نوشتار در ردیف تحقیقات بنیادی قرار می گیرد که در پی پروراندن نظریه ریشه دار بودن دانش کلام سیاسی است. روش مطالعه در این مقاله، استنادیِ تحلیلی و تحلیلیِ استنادی است. ارزش این روش در این است که برای رسیدن به پاسخی منطقی، نخست کوشیده ایم به گزاره های مصادر تاریخی و حدیثی استناد نماییم و سپس از آنها تحلیلی مناسب ارائه کنیم. همان گونه که در بعضی موارد برای اثبات درستی تحلیل های ارائه شده، سعی بر آن نموده ایم که این تحلیل ها را نیز با ارجاع دادن به شواهد تاریخی و حدیثی مستند گردانیم. در عین حال همت بر آن گماشته ایم که به تناسب سخن از تحلیل های اندیشمندان معاصر در این زمینه نیز غفلت نورزیم. بنابراین ابزار جمع آوری اطلاعات از یکسو مصادر و منابع کتابخانه ای و از سوی دیگر مطالعات و مقالات الکترونیکی است. این پژوهش با محوریت پاسخگویی به سه سؤال ذیل سامان یافته است: - دانش کلام سیاسی، در چه دوره ای از تاریخ علم کلام اسلامی و اندیشه سیاسی طرح و پی ریزی شد؟ - این علم، پیرامون کدام مسئله کلامی که در عین حال موضوعیت سیاسی و اجتماعی داشت شکل گرفت؟ - نخستین چهره اسلامی که توفیق پی ریزی دانش کلام سیاسی را یافت کیست؟ یافته های این تحقیق مؤید این فرضیه است که خاستگاه دانش کلام سیاسی به رخداد سقیفه و مسئله جانشینی رسول خدا(ص) باز می گردد؛ و امیرالمؤمنین(ع) نخستین چهره اسلامی است که این دانش را پی ریزی نمود. بنابراین کفه ترازو به نفع آن دسته از محققانی که قائل به ریشه دار بودن کلام سیاسی هستند سنگینی می کند؛ و بر اساس روایات ثبت شده در مصادر، عصر تکوّن و پیدایش کلام سیاسی به زمان وفات حضرت رسول(ص) باز می گردد. | fa |
| language iso | الفارسية | ar |
| language iso | Persian | en_US |
| language iso | فارسی | fa |
| title | واکاوی تاریخی خاستگاه دانش کلام سیاسی در گفتمان علوی | fa |
| type | مقاله | |
| type | بحوث و مقالات | ar |
| type | Article | en_US |
| journal title | پژوهشهای سیاسی جهان اسلام | fa |
| source Database | ISC | |
| contenttype | فقط بيانات | ar |
| contenttype | Metadata Only | en_US |
| contenttype | فراداده | fa |
| subject keywords | امیرالمؤمنین(ع) | fa |
| subject keywords | خاستگاه | fa |
| subject keywords | کلام سیاسی | fa |
| subject keywords | امامت | fa |
| subject keywords | حاکم | fa |
| source Onlinelink | https://search.isc.ac/DL/Lend%20Service/LendService/Get_TitleSearchResultDetail.aspx?DTC=8&DC=1327812 |