A Stylistic Study on Imam Ali’s Decree to Malik Ashtar

Abstract

تعدّ الاسلوبيّه احدي الموضوعات الادبيه التي تحظي بالاهتمام الخاصّ عند الادبا و الخطبا المعاصرين فالاسلوب الادبي نابع عن تامّلات الانسان ونظراته تجاه الواقعيّات الّتي تحيط به فنوع الالفاظ والتّراكيب ونمط الكلام وطريقه بيان المعاني عوامل مهمّه يجب معرفتها لندري مدي تاثير الاسلوبيّه في التوصّل الي ما يريده الكاتب. ومن بين النّصوص الجديره بالدّراسه الادبيه والتّحقيق هي النّصوص الدينيّه ولاسيّما «نهج البلاغه» لانّ صاحب هذا الاثر الخالد هو امير الخطبا وزعيم البلغا ؛ وتعتبر الرساله الثالثه والخمسون من هذا الكتاب الّتي عهدها الامام عليّ(ع) الي واليه علي مصر مالك الاشتر من النصوص الّتي تحتلّ مكانه رفيعه، لاحتوا ها علي صور متالّقه وساميه في السّياسه والاخلاق والعباده والعسكره والاجتماع، فالتلايم الموسيقي المنشود وتناسب انغام وذبذبات الالفاظ والاساليب النحويه والبلاغيه وعبارات الامر والنهي لما ينشده كاتب العهد تعتبر من الخصايص البارزه لهذه الرساله التي هي مرسوم حكوميّ للوالي. في هذا الدراسه قمنا بمطالعه اسلوبيّه هذا المرسوم من ابعاد ثلاثه فكريه ولغويه (تُمثّل الصوت واساليب النحو والالفاظ) وادبيه، حيث عمدنا الي بيان جماليّات الاسلوب ودراسه قيمتها الادبيه.

Stylistics is one of the literary issues to which special attention has been paid by scholars and declaimers in the recent century. Literary style comes from one’s thought which expresses his attitude and insight of realities surrounding him. The kind of word, combinations, sentence structure and the way of meaning in interpretation are the most important factors in manner of literary style. Examples, those texts which are worthy of survey and analysis, are religious texts specially Nahjolbalaghah, because the composer himself is the master of eloquence. Among sermons and epistles, the 53rd epistle to Malik Ashtar while being designated as Egypt’s statesman, is highly considered due to political, ethical, military and social factors. The Internal musical harmony of the epistle with its purpose and the proper usage of methods, according to its subject are some of outstanding qualities of this epistle. In this article the author tries to state the beauties, values and style of this epistle by studying its stylistics notionally, linguistically (phonetically, lexically, syntactically) and literarily.

سبکشناسی، یکی از موضوعات ادبی است که در سده اخیر، توجّه ویژه‌ای از طرف ادیبان و سخنوران به آن شده است. سبک ادبی، از اندیشه هر فرد سرچشمه میگیرد که بیان کننده نگرش و بینش آن فرد به واقعیّت‌های پیرامونش است. نوع الفاظ و ترکیبات و جمله‌بندی و طرز تعبیر معانی، ‌مهم‌ترین عوامل در چگونگی سبک ادبی است. در این میان، از جمله متونی که شایستگی و ارزش بررسی و تجزیه و تحلیل دارد، متون دینی و به طور خاص نهج‌البلاغه است؛ زیرا صاحبِ آن، امیر سخنوران و رهبر اهل بلاغت است. از میان خطبه‌ها و نامه‌ها، نامه پنجاه و سوّم امیرالمومنین علی(ع) که خطاب به جناب مالک اشتر، در هنگام انتخابش به زمامداری مصر است، به دلیل جلوه‌های سیاسی، اخلاقی، عبادی، نظامی و اجتماعی از جایگاهی بس والا برخوردار است. هماهنگی موسیقی درونی نامه با موضوع آن و انتخاب اسلوب‌های نحوی و بلاغی متناسب با هدف مورد نظر و تناسب بسامدهای واژگانی و جملات امر و نهی با هدف نگارنده نامه، از ویژگیهای بارز این فرمان حکومتی است. در این پژوهش، با بررسی سبکشناختی این نامه، از سه دیدگاهِ فکری، زبانی (آوایی، لغوی، نحوی) و ادبی، به بیان زیباییها و ارزشها و سبکِ این نامه میپردازیم.